ԽԱՉԱԳՈՂ 4 ՊԱՐՈՒՅՐ ՀԱԿՈԲՅԱՆ Ես դեռ չէի պատկերացում խոպանի աշխատանքը: Դելկինոյում ուրիշ աշխատանք էր, դժվար թե դիմանայի: Դիվինո վերադառնալուց հետո նորից մի քանի պարապ օր անցկացրինք, մինչեւ, վերջապես, մայիսի տասնիննին էքսկավատորը փորեց գարաժի հիմքը: Մենք հավասարեցնում էինք միջի հողը, պարապ չմնալու համար: Երեկոյան կողմ դինոզավրի պես հռնդացնելով մի «Ուրալ» եկավ բեռնված: - Ցեմենտը,- ցնծագին ասաց Սաքոն: - Մե՞նք ենք թափելու,- միամտորեն հարցրեցի ես: - Չէ, Չուլկինը,- ծաղրեց Վարդանը,- դու ու Շուլան գնացեք թափեք: Ինձ` կարելի էր մի կերպ հասկանալ, բայց որ Շուլային էր կարգադրում, լկտիություն էր արդեն: - Երկուսո՞վ թափենք,- հանգիստ հարցրեց Շուլան: Վարդանը չպատասխանեց, բայց զգացվում էր, որ ցեմենտ թափելու գլուխ չունի: Եվս երկու մեքենա եկան նույն ձեւի բեռնված: - Էս ինչքան են բերել,- ուրախացավ Հրանտը: - Երկու վագոն տվել են,- ասաց Սաքոն,- ծովի պես հերիք է մեզ... Դե, տղերք ջան, շուտ արեք, որ մինչեւ մութն ընկնելը վերջացնենք: - Դավիթ,- կանչեց Հրանտը խեթ նայելով Վարդանին, որը հետ ու առաջ էր անում: - Մնա վաղը թափենք,- Սաքոյին դիմեց Վարդանը,- քամի է: - Չէ, վաղը բետոնն ենք սկսում, ամեն րոպեն թանկ է արդեն: - Երկու ավտո ավազ են բերել, բետո՞ն ես անում: - Դու եղածը վերջացրու, նոր ինձնից ավազ կուզես: Ես ու Շուլան մոտեցանք մի ավտոյի, որն արդեն կանգնել էր թափքի մոտ: Շուլան սապոգներով էր, համարձակ բարձրացավ, ես կոշիկներիս նայելով տատանվեցի, բայց ընտրություն չունեի, եւ որպեսզի այլեւս չզգուշանայի, հենց սկզբից թաղվեցի ցեմենտի մեջ, կամովին, համարելով խոպանային մկրտություն: - Մի ցփնի, Արամ,- չվրդովվեց Շուլան, երբ իմ անհաջող նետումից լղոզվեցինք ցեմենտով, քամուն հակառակ էինք թափում,- բահդ ներքեւից տար, շատ ես վեր հանում: Ինքը թափում էր մեծ կույտերով, արագ-արագ ու զգույշ, վարպետորեն խուսափելով քամու պոռթկումներից: Չէի ուզում նրանից հետ մնալ, իսկ դրա համար անհրաժեշտ էր բահը շարժել նրա պես թեթեւորեն, բանի տեղ չդնել ցեմենտի մոլեգնած պարսը, որը խեղդում էր մեզ ու փախչում արտերը: Կարծում էի, թե մեկ-մեկ դադար կտանք, բայց Շուլան շարունակում էր նույն հեւքով, ամենից շուտ թափեցինք, թեեւ մի տեղ երեքով էինք աշխատում (Սաքոն գրասենյակ էր գնացել): Մի քանի րոպե թքում ու խնչում էի խորքերից շաղախված կտորներ դուրս մղելով, մի բան էլ մնաց: - Մազերդ կտրես լավ կլինի,- դիտողություն արեց Շուլան: Համաձայն չէի, միշտ երկար մազ էի պահել եւ ուրիշ կերպ չէի պատկերացնում: Անձրեւ սկսվեց, կիսատ-պռատ լվացվելով տուն ընկանք: Այդպես փոշոտ քնեցի: Կարծես նոր էի փակել աչքերս, վեր թռա Սաքոյի ձայնից: - Պադ-յոմ,- բղավեց նա ու սկսեց արագ հագնվել: Հինգ անց կես էր, Սաքոն այն հաշվով էր ձայն տվել, որ վեցին սկսենք աշխատանքը: Խճճված, ցեմենտախեղդ մազերից գլուխս անկյունավոր էր դարձել, չհասցրեցի սանրվել, Սաքոն կանգնել էր դռան մոտ ու բանալին էր պտտում ցուցադրաբար: Միջանցքում Դավիթը, որը չափազանց շատ ժամանակ էր հատկացրել լվացվելուն, մեզ արդեն պատրաստ տեսնելով շտապ ներս գցվեց: Ցուրտ էր, հավանաբար անձրեւ գար: Վարդանը հին գարաժի հետեւից թիթեղի մի մեծ կտոր էր քաշելով բերում: - Ինչի՞դ է պետք,- բղավեց Սաքոն: - Սրա վրա խառնենք... - Թող, պետք չէ... Ցեմենտ լցրեք ավազի վրա,- կարգադրեց մեզ ու գնաց ջրի ավտոն մոտեցնելու, որը հանձնված էր բրիգադին: Ցեմենտը կրեցինք մեծ դույլերով ու սփռեցինք խճավազի վրա: Սաքոն երկար փողրակի ծայրը բռնած բարձրացավ կույտերից մեկի գլխին: - Հը, պատրա՞ստ եք,- մի ձեւի հանդիսավոր հարցրեց նա: Ի պատասխան բահերը ժնգժնգացին քարերին խփվելով: - Գնացինք,- հրահանգեց Սաքոն ու բացեց ջուրը: Սկսվեց: Մենք ցեմենտոտ խճավազը ջրի տակ ուղղակի լցնում էինք փոսը: Երբ չոր-չոր էր թափվում, Սաքոն ջուրը ներքեւ էր պահում: - Ոչինչ, ներքեւում կխառնվի,- ասաց նա, երբ Վարդանը թերահավատություն հայտնեց,- դուք միայն ցեմենտը շատ արեք: Երկու հոգի շարունակ ցեմենտ էին բերում, Սաքոն ջուրն էր պահում երբեմն ոգեւորելով մեզ գոչյուններով, իսկ մենք հրում էինք, հա հրում... Խոշոր, քարքարոտ խճավազ էր, որի մեջ բահը դժվարությամբ էր աշխատում: Սկզբում հեշտ էր, անմիջապես հրում էինք հիմքի մեջ, հետո կրկնակի աշխատանք էինք անում մոտեցնելով հետեւից: Այդ երկու կույտը մի շնչով լցրեցինք: Սաքոն մի վայրկյան իսկ չփակեց ջուրըՙ ստիպելով մեզ աշխատել անընդմեջ: - Ավազը վերջացավ,- ասաց Վարդանը, երբ կույտերից թաց հիշատակ էր մնացել: Սաքոն նայեց ժամացույցին,- գնացեք ճաշարան, մինչեւ վերադառնաք, ավտոները կգան: Նախաճաշից հետո հանգստանալու ժամանակ չեղավ: Չուլկինը վեց ինքնաթափ տվել էր մեզ, Սաքոն էր գետափ գնացել, որպեսզի մանր խճավազ ուղարկի, եւ բերում էին անընդհատ: Այլեւս պարապուրդի հույս չկար, ինչ որ պետք էր, ունեինք գրեթե անսպառ պաշարով, ցեմենտ, ավազ ու ջուր, թերեւս միայն եղանակը հանգստի պահեր ստեղծեր: Բետոնի վրա հինգով մնացինք, երկու հոգիՙ Վարդանն ու Գրիգորը, քարհանք գնացին: Միանգամից մի քանի կույտի վրա ցեմենտ էինք լցնում, հանգստանում սիգարետի տեւողության չափ, ապա առանց դադարի վերացնում ցեմենտոտ ավազը: Ջրի փողրակը մեզ ոգեւորելու պարտականության հետ Հրանտն էր ստանձնել: - Հուպ տվեք,- գոռում էր ցեմենտախառն ավազը սապոգներով հրելով վերեւից,- ջուրը փախավ, ջուրը... դեմն առեք... Արագություն, արագություն` հիմնական պահանջը: Որակին ու հոգնությանը ուշադրություն դարձնող չկար: Մինչեւ ամսվա վերջ մեկուկես շաբաթ էր մնացել, իսկ մենք նոր սկսում էինք: Չէի հավատա, թե հնարավոր է այդպես աշխատել: Ձեռքերս իսկույն բշտեցին, բահի կոթը ամուր սեղմելուց մատներս դժվարությամբ էին բացվում: Շշմել էի պոռթկուն, կատաղի սկզբից... Պարապ օրերից հետո վրա էինք ընկել բետոնին գայլերի պես, որոնք մսի պաշար են տեսել: Անսովոր էի, կարելի է ասել` փափկամարմին, բայց արտակարգ լարում պահանջող աշխատանք էր, խթանում էր ծանրորդի ճիգի նման եւ ստիպում հավաքել բոլոր թաքնված ուժերը: Հոգնելու ժամանակ չկար, անընդհատ հետ շպրտվելով հոգնությունը գալու էր գիշերը, իսկ այժմ ոգեւորությունն էր համակել: Սկսած այն օրից, երբ որոշեցի խոպան գալ, վախենում էի, որ գուցե չկարողանամ աշխատել: Հյուրանոցի երեկոն, որը մեր անդրանիկ նիստն էր, եւ հյուրախաղը Դելկինոյում սաստկացրին մտահոգությունս: Եվ ահա առաջին օրը ցույց տվեց, որ մյուսներից վատ չեմ աշխատում: Երբեմն բահը քարի էր դեմ առնում կամ դատարկ էր շարժվում, երբեմն այնտեղ չէի մտցնում, որտեղ պետք էր, ցեխ էի թռցնում ընկերներիս վրա, բայց հանկարծ իզուր ու զարմանալի թվաց նախկին վախը: Ֆիզիկական աշխատանքով համարյա չէի զբաղվել, տնամերձը չհաշված, բայց ջահել էի, առողջ, գյուղական մանկությամբ հաստացրած ոսկորներով: Եվ վերջապես, եթե աշխատանքը պարզ է, հատուկ ընդունակություններ չպահանջողՙ շնորհիվ կողքի մարդկանց, եւ սեփական ցանկությունը ենթարկվում է պարտավորությանը, նույնիսկ ծույլը եռանդուն կդառնա: Հրանտը լավ կոթեր էր սարքել, կեչու փայտից, ճկուն ու ամուր, նույնիսկ ըստ հասակի: Դավիթը խնդրել էր, որ իր բահը երկար լինի, իսկ Գրիգորին հասավ ամենակարճը, որը կտրել էր ոստի պատճառով: Շուլան հատիչով ու մուրճով ձեւավորեց բահերը, որոնք դարձան սրաքիթ, դյուրաշարժ ու կարծես իրենք իրենց մտնում էին ավազի մեջ: Նրանց տարողությունը փոքրացավ, որը անհապաղ նշեց Հրանտը, բայց աշխատելն անհամեմատ հեշտ էր, եւ մենք շտապեցինք արտահայտվել, ըստ որում ոչ այնքան համեստորեն: - Դե լավ, ինչ եք ճղում ձեզ,- արժանապատվորեն նահանջեց Հրանտը: - Ո՜ւխ,- ոգեւորված գոռաց Դավիթը, երբ բահը կոթի հետ մտավ ավազի մեջ,- ֆսսալով գնաց,- երեխայի պես ասաց նա: - Կջարդես, արա... Հրանտի խոսքը բերանում մնաց, կոթը ճայթյունով երկու կես եղավ, Դավիթը խեղճ-խեղճ Հրանտին նայեց: - Փտած էր,- ասաց: - Գլուխդ է փտած,- պոռթկաց Հրանտը,- պոչից ես բռնում ու ոտքիդ դեմ տալիս... Քարհանք գործուղվածները եկան, ճաշարան գնացինք: - Սաքոն ուր է, չերեւաց,- ասաց Հրանտը,- առավոտ էլ հաց չկերավ: - Սոված չի մնա, մի վախենա,- Վարդանն ասաց հեգնանքով: Շատ մարդ կար ճաշարանում, նրանք դրսում սպասեցին, ես հերթ պահեցի: - Սերգեյը չի՞ եկել,- հարցրեց Լիզան,- ասա նրան, որ ձեզ այլեւս չենք կերակրելու: Բողոքել են սովխոզի աշխատողները: - Ինչո՞ւ են բողոքել,- զարմացա ես: - Ճաշարանը սովխոզի աշխատողներին է սպասարկում, իսկ դուք շատ եք... - Գոնե այսօր տվեք... - Թեկուզ ամեն օր,- ժպտաց նա,- եթե ինձնից կախված լինի... Հետ չեմ դարձնի իհարկե... Քանի որ վերջին օրն էր, կրկնակի վերցրի: - Հազիվ մի խելացու տեսանք,- գոհ ասաց Շուլան ծանրաբեռնված ափսեները տեսնելով: Հայտնեցի նորությունը: - Ճիշտ է, էլի,- իր բնավորությանը հավատարիմ մնաց Հրանտը,- չորս սեղան ունի ճաշարանը, երկուսը մենք ենք զբաղեցնում, իրե՛նք որտեղ նստեն: Ուտելիքը մի անգամվա համար շատ էր, բայց բետոնը աչքի առաջ ունենալով սեղմեցինք մինչեւ վերջ: Գրիգորն էր քչակեր, ախորժակից գանգատվող ուրիշ մարդ չկար: Ճաշարանի մոտ «Բելուխա» խանութն էր, համանուն խանութ նաեւ Դելկինոյում կար, պարենային-արդյունաբերական: Մտանք ընթրիքի համար հոգալու եւ դուրս եկանք սեւ բերետներով: - «Սեւ բերետների բրիգադը»,- հանդիսավոր ասացի ես, ապա ցածր, որ Հրանտը չլսի, ավելացրի,- պարագլուխն է Ճղճղ վարպետը... - Պարագլուխը ձեր գյուղացի կուզիկ Սաքոն է,- անակնկալի բերեց ինձ Հրանտը: - Բայց ինչ գիտեիր, որ Ճղճղը դու ես,- խնդաց Շուլան: Հրանտը կարկամեց: - Անունդ գտար,- քրքջաց Շուլան,- ինչքան կուզես ճղի քեզ: - Արա՞մ,- սպառնաց Հրանտը,- կաշիդ կքերթեմ... - Ես ինչ անեմ, վարպետ ջան, իրենք շուռ տվին... - Ջան էլ ասում ես, հա՞, անամոթ... Հրանտը քար վերցրեց, ես փախա, նա ընկավ հետեւիցս, մյուսները նույնպես վազեցին, բացի, հասկանալի է, Վարդանից: - Արի այստեղ,- կանչեց ցանկապատին հենված մի կին, որը ծիծաղելով մեզ էր նայում: Կողմնորոշվելու ժամանակ չկար, շարունակեցի վազել: - Մեկ է, ձեռս կընկնես,- բղավեց Հրանտը կանգնելով,- բետոնի մեջ եմ գցելու քեզ: Իրականացավ, բայց ոչ Հրանտի մասնակցությամբ: Շատ էի կերել ըստ երեւույթին, նոր անցել էինք աշխատանքի, հիմքի եզրը փլվեց ներքեւ տանելով ինձ, մինչեւ ծնկներս թաղվեցի բետոնի մեջ: - Արդարություն կա,- ծիծաղեց Հրանտը: - Չէ,- ասաց Շուլան,- չար լեզու կա, որ խոզի մսից ծանր է: - Ձենդ կտրի,- Հրանտը փողրակի բերանը սեղմելով ջուր ցայտեցրեց Շուլայի վրա,- ինձ պես անմեղ մարդ չկա... Նրա միամիտ ինքնագովասանքը քրքիջով ընդունվեց: Հրանտը ուրախանալուն դեմ չէր, պայմանով, որ չխանգարի աշխատանքին: - Գործ արեք,- բղավեց նա,- օրը կես եղավ, առաջ չենք գնացել... Մի երկար պատը շուտով կես կանեինք, ճաշից առաջ ինքն ասաց, որ շատ լավ ենք սկսել, պարզապես խթանելու առիթը բաց չէր թողնում: Փոփոխություն էր կատարվել մեր կազմում: Վարդանն ասաց, որ թող ուրիշը գա Գրիգորի փոխարեն, կարճ է, դժվարությամբ է բարձում ծանր քարերը: Դավիթն էր ուզում գնալ, նեղվում էր քայլելուց, ցեմենտ կրելը ակներեւորեն նրա սրտով չէր, վարորդը չթողեցՙ պատճառաբանելով, թե խցիկում չեն տեղավորվի: Վարդանի հետ քարի գնաց Ռազմիկը, իսկ Գրիգորին ջուրը տվեցինք, չափազանց հեշտ աշխատանք: Գրիգորը Սաքոյի հորեղբոր տղան էր, դրա համար էին այդպես հոգատարությամբ վերաբերվում նրան: Մյուսներն էլ բարեկամական կամ ինչ-ինչ կապեր ունեին Սաքոյի հետ, ես ու Դավիթն էինք խորթ, ավելի ճիշտՙ միայն Դավիթը, որովհետեւ ես ու Սաքոն նույն գյուղից էինք... նա շուտ էր տեղափոխվել Երեւան: Դավիթը զույգ դույլով անընդհատ ցեմենտ էր կրում: Մի կույտը վերջացրած մյուսի վրա ցեմենտն արդեն պատրաստ էր: Գրիգորը, ռետինե սապոգները հագը, մինչեւ ծնկներն իջնող մեծ բամբակաբաճկոնով, որը նրան թափառաշրջիկի տեսք էր տալիս, քաշելով տանում էր ցեխոտ փողրակը, եւ մենք առանց հապաղելու գործի էինք դնում բահերը: Մատներս ցավում էին, տնքում էր մեջքս բահի աշխատանքին անսովոր, բայց հոգնություն դեռ չէի զգում: Կերածի համն էր մխացնումՙ վերջից սկսվող հերթականությամբ տեղեկացնելով մարսողության ընթացքի մասին: Հանգստացանք, առաջին հանգիստն էր ճաշից հետո: Ծխողները շտապ սիգարետ վառեցին, որ հասցնեն հանգիստ ծխել: Առավոտից դարան մտած անձրեւը ազատեց Հրանտին մեզ վեր կացնելու պարտականությունից: - Էս անձրեւը կտրվող չէ,- ասաց Շուլան: - Անձրեւ է, թող գա, շաքար չենք, հալվենք... Դավիթը, որ հույսով կանգնել էր Շուլայի խոսքերը լսելիս, դույլերը ջղայնացած թափահարեց ու դանդաղ գնաց ծանր բեռնատարի պես թսսացնելով: Դելկինոյի ձյունը ողջամտության դաս էր տվել ինձ, անտարբեր աշխատում էի, իբր անձրեւն ամենեւին նշանակություն չունի: Մի ժամի չափ մղմղացրեց մանր անձրեւը աննկատելիորեն թրջելով մեզ եւ ի վերջո տեսնելով, որ մենք ավելի պնդերես ենք, անտեղի հաչոցից ձանձրացած շան պես քաշվեց բույնը: Բայց երկնքում ոչ մի բաց տեղ չկար: Բետոնագույն, թթված զանգվածը, քննություն ընդունող դասախոսի պես նոթոտ, ծանրորեն կախվել էր ներքեւ, ինչպես ինքնաթափի շուռ տված թափք: - Մեկ էլ որ բռնեց, չի կտրվի,- ասաց Շուլան վերեւ նայելով: Ես ու Շուլան երկու կողմն էինք կանգնում, Հրանտը կույտի վրայից բահի հետեւով խճավազը մոտեցնում էր մեզ: - Քչվոր ենք բետոնի վրա,- Հրանտն ասաց,- երեք բահ է աշխատում ընդամենը. թուլացրու ջուրը, լրիվ ցեմենտը տարավ... Շուլան հանկարծ բահը գցեց ու վազելով գնաց: - Ի՞նչ եղավ,- բղավեց Հրանտը,- լո՞ւծ ես ընկել... - Բուլդոզերին է մոտենում,- ասացի: Շուլան վերադառնալով ասաց,- տրակտորիստի հետ խոսեցի, բերանի ավազը լցնելով գնանք առաջ, հետո ինքը հետեւից կմոտեցնի: - Ճիշտ է,- անմիջապես համաձայնեց Հրանտը, թքեց ձեռքերի մեջ, որ բահը պինդ բռնի, ու ձայն տվեց Դավթին,- հերիք բերես... Արի եղածը վերջացնենք, հետո տեսնենք... Դավիթը մնացած բահերից ջոկեց մեկն ու միացավ մեզ: Ուժ ուներ ինչքան ասես, բայց ոչ մի կերպ չէր հարմարվում բահի աշխատանքին: Այդ բահն էլ հավանաբար դուր չեկավ նրան, աչքը գցեց ձեռքիս բահին: - Բեր փոխենք,- ասաց,- քոնը երկար է մի քիչ... - Երկար ես ուզում, որ էլի ջարդե՞ս... Չտաս, Արամ,- ճվճվաց Հրանտը: Դավիթը սրդողած նայեց նրան: Արդեն մտածում էի, որ այդ երկուսի ջուրը մի առվով չգնաց, ինչպես եւ` Շուլայի ու Վարդանի: Հրանտը դյուրաբորբոք էր, պարզախոս, եւ եթե մի բան դուր չգար նրան, կարտահայտվեր անհապաղ, իսկ Դավիթը խռովկան էր: - Չուլկինն է գալիս,- զգուշացրեց Հրանտը,- ուշադիր կլինեք: Չուլկինը մոտեցավ նկատելի ուրախացած, որ այդքան լցրել ենք,- գործը գնո՞ւմ է,- խրոխտաձայն հարցրեց նա որպես ղեկավար, որը յուրաքանչյուր հաջողություն իր շնորհքն է համարում: Հրանտն այդ հարցին պատասխանեց ուսերի շարժումով, այսինքն թե գործն ինչ է, որ չգնա: - Սերգեյն ո՞ւր է,- հարցրեց Չուլկինը: - Գետափ է գնացել... Չուլկինը մի քանի րոպե հետեւեց մեր աշխատանքին, իսկ մենք խառնում էինք բետոնը ցուցադրական բծախնդրությամբ: - Ինչի՞ կարիք ունեք,- հարցրեց Չուլկինը: - Մեր կարիքները բրիգադիրը կասի,- պատասխանեց Հրանտը: - Ճիշտ է,- գլխով արեց Չուլկինը,- ինչքա՞ն ցեմենտ եք նախատեսել հիմքի համար: Հրանտը հապաղեց բահին հենվելով,- չորս ու մեկ, երեք ու մեկ խառնում ենք... Տասը տոննա երեւի... - Ցեմենտը չխնայեք,- ձեռքը թափ տվեց Չուլկինը,- թող ամուր լինի... Շուտով բետոնխառնիչ կբերեմ,- խոստացավ նա,- քիչ համբերեք... - Տասը տոննա,- նրա գնալուց հետո ասաց Դավիթը թթված, հավանաբար մտածելով, որ այդքանն ինքն է կրելու,- ինչքան էլ պատերի համար... - Բա ոնց,- վրա բերեց Հրանտը,- ասում է, ցեմենտը մի խնայեք, մեզնից ի՞նչ է գնում, հա էլ կլցնենք... Վարդանն ու Ռազմիկը եկան, եկավ նաեւ Սաքոն: Սպասում էինք, որ գոհ կմնա մեր աշխատանքից, իսկ նա զարմացած ասաց. - Մի կողմն էլ չեք պրծե՞լ... Հրանտը շշմած նայեց նրան: - Բա դուք հինգ հոգով ամբողջ օրը ի՞նչ եք արել... չհաշված, որ առավոտյան բրիգադով ենք աշխատել... - Առավոտյա՞ն,- զարմացա ես,- երեկ էինք բրիգադով աշխատում: Հրանտի ոչ մի հայհոյանք այդպիսի ծիծաղ չէր առաջացրել, նույնիսկ Սաքոն մասնակցեց: - Դե լավ,- ասաց Սաքոն չուզենալով առաջին օրը որեւէ մեկին նեղացնել,- հանեց բաճկոնը, քշտեց թեւքերը եւ բահ վերցնելով մոտեցավ ցեմենտոտ կույտին,- ջուրն ո՞վ է պահում... Գրիգորը փողրակը ձեռքին մոտեցավ: - Չեղավ... Քո տեղը վերեւն է, ել... Ջուր բռնել գիտե՞ս... Բաց, լրիվ բաց... Վրա տվեք,- կոչեց Սաքոն: Հորդայի պես թափվեցինք այդ խեղճ կույտի վրա, յոթ բահեր միանգամից քրքրում էին ավազը, խփվելով իրար, գռգռացնելով ճալաքարերի մեջ... - Էս ի՞նչ է, որ դիմանա մեզ,- գոչեց Սաքոն ավյունով ու բետոնի մի զանգված թափեց ներքեւ... Իհարկե, հեշտ էր նրա համար մի կարճ ժամանակ աշխատել այդպես, գետափին ու էլի ինչ-որ տեղերում ման գալուց հետո, իսկ մենք առավոտից քրտինքի մեջ էինք: Այնուամենայնիվ ջանում էինք հետ չմնալ, իսկ դա նշանակում էր աշխատել աներեւակայելի արագությամբ, որը այդ պարզ գործողությունը` բետոնը բահով հրել ներքեւ, վերածում էր վերջ չունեցող արգելավազքի... Մինչեւ վերջապես մութն ընկավ, եւ նժնժացող անձրեւի տակ անլվա, հոգնաքայլ եկանք տուն: | 
